Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana w Bartnem

Według miejscowych przekazów, Bartne zostało założone przez kamieniarzy z pobliskiej Jasionki, którzy na zboczach pobliskich gór pozyskiwali materiał. Nazwa wsi (Bartne/Bortne) pochodzi od połączenia słów "bór tnę". Z Bartnego/Bortnego pochodził Stefan Szkurat, który przyjął później bardziej szlachecko-brzmiące nazwisko "Bortniański" – był to ojciec znakomitego kompozytora Dmytra Bortniańskiego. W XIX wieku wieś rozsławiły warsztaty kamieniarskie - pochodzące stąd krzyże przydrożne oraz nagrobki spotkać można w odległych miejscowościach; kamienne koło młyńskie z datą 1905 znajduje się w Bydgoszczy.


W latach 1870-1892 we wsi pełnił posługę kapłańską łemkowski ksiądz i pisarz Wołodymyr Chylak, który stworzył tu swoje najważniejsze utwory, m. in. nowelę Szybienicznyj Wierch. W czasie I wojny światowej toczyły się tu walki Operacji Gorlickiej, o czym świadczy cmentarz z tego okresu. Jest tu spichlerz – kamienny, wzniesiony w I połowie XIX w., (w ruinie od około 1950, wewnątrz zbiory kamieniarskie) oraz przydrożne krzyże kamienne.

 

 Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana – wybudowana została około 1842 r., trójdzielna, konstrukcji zrębowej, pokryta gontem z XVIII-wieczną wieżą konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona kopulastym hełmem i pozorną latarnią, otoczona drewnianym ogrodzeniem. Obecnie wewnątrz mieści się filia Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach, w której eksponowane są elementy sakralnej sztuki łemkowskiej, m.in. kompletny ikonostas z XVIII w., ołtarz boczny z 1797, XVIII-wieczne ikony: Matka Boża z Dzieciątkiem i Chrystus oraz obrazy pochodzące z cerkwi okolicznych wsi. Jest to jedna z cenniejszych cerkwi w tej części Beskidu Niskego.

Źródło: Wikipedia